Mèo bị sỏi thận khá phổ biến ngày nay, nhất là đối với những con mèo thường xuyên ăn hạt. Vậy đâu là nguyên nhân? Mèo bị sỏi thận nên ăn gì và không nên ăn gì?
1. Tổng quan
Hệ thống tiết niệu của mèo:
– Đường trên bao gồm hai quả thận, xử lý các quá trình sinh hóa; và hai ống mảnh (niệu quản) – một ống dẫn từ mỗi thận – đưa nước tiểu có chứa chất thải từ thận xuống đường dưới.
– Đường dưới, có chức năng bài tiết hoàn toàn, bao gồm bàng quang (một túi cơ nhận nước tiểu đến nó qua niệu quản và lưu trữ cho đến khi được tống ra khỏi cơ thể qua thành phần khác của đường dưới), niệu đạo và một ống mỏng dẫn từ bàng quang ra bên ngoài.
Sỏi có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào trong hệ thống tiết niệu trên hoặc dưới (mèo bị sỏi tiết niệu): sỏi thận hoặc sỏi bàng quang. Bài viết hôm nay sẽ tập trung vào mèo bị sỏi thận, bạn có thể tìm hiểu tình trạng mèo bị sỏi bàng quang theo hướng dẫn.
Thận mèo có nhiều chức năng quan trọng. Trong số đó là để:
- lọc chất thải trao đổi chất như urê, muối khoáng, và các chất độc khác nhau từ máu lưu thông
- giúp điều chỉnh khối lượng chất lỏng cơ thể và nồng độ trong máu của các hóa chất và hormone quan trọng
- bắt đầu tuần hoàn máu đã tinh khiết trong toàn bộ hệ thống của động vật
- tạo điều kiện đào thải các chất cặn bã đã qua lọc ra ngoài (trộn với nước để tạo thành nước tiểu) trước khi chúng đạt đến nồng độ độc hại trong cơ thể.
Hầu hết các con mèo sẽ trải qua cuộc sống mà không gặp phải sự gián đoạn nghiêm trọng trong các quá trình quan trọng này. Tuy nhiên, một số con mèo bị sỏi thận – một tình trạng có khả năng gây chết người được đánh dấu bằng việc hình thành các viên sỏi nhỏ (uroliths) ở đâu đó trong hệ thống phức tạp này.
2. Sỏi thận ở mèo là gì?
| Sỏi thận lấy tên từ hình dạng viên sỏi của chúng. Những viên sỏi này hình thành từ một số chất như struvite, urate và calcium oxalate (hầu hết là từ calcium oxalate). Bên trong thận tồn tại các đơn vị thận lọc máu của mèo để hình thành nước tiểu. Khi sỏi thận to lên, chúng không thể đi qua các đơn vị thận này, gây ra tắc nghẽn, dẫn đến tình trạng đau đớn nghiêm trọng và có thể gây hại cho thận của mèo. |
Làm sao biết mèo bị sỏi thận? Mèo bị sỏi thận thời gian đầu có thể không có triệu chứng cho đến khi những viên sỏi lớn dần lên. Nghĩa là, một khi xuất hiện triệu chứng là mèo đã bị bệnh khả nặng rồi.
3. Dấu hiệu mèo bị sỏi thận
Cách nhận biết mèo bị sỏi thận:
- Gặp khó khăn hoặc đau khi đi tiểu, căng thẳng khi ngồi xổm để đi tiểu hoặc phát ra tiếng kêu đau đớn khi đi tiểu.
- Bởi vì đi tiểu gây đau đớn, mèo sẽ đi tiểu thường xuyên hơn và với số lượng nhỏ hơn.
- Xuất hiện máu trong nước tiểu.
- Không đi tiểu ở thau cát mà đi ở những nơi khác trong nhà: đây có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề khác. Để xác định vấn đề ở mèo, bạn có thể xem thêm các lý do mèo đi vệ sinh ngoài thau cát.
- Chải chuốt bộ phận sinh dục thường xuyên và liên tục.
- Chán ăn, nôn mửa hoặc giảm cân.
- Thay đổi thói quen, hành vi thông thường: hay trốn, nhút nhát hơn và tỏ vẻ chán nản hoặc thờ ơ.
4. Tại sao mèo bị sỏi thận?
Cũng giống như ở người, nguyên nhân mèo bị sỏi thận có thể hình thành vì chế độ ăn uống không hợp lý:
- Uống không đủ nước hoặc do mèo ăn hạt nhiều mà không bổ sung đủ nước.
- Thức ăn mèo gây sỏi thận: một số loại thức ăn cho mèo có thể dẫn đến mức độ pH cao hơn trong nước tiểu, làm cho nó có tính kiềm, do đó có thể làm tăng sự hình thành sỏi.
- Những con mèo thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiết niệu có nhiều khả năng bị sỏi thận. Nếu bé mèo ít đi vệ sinh, điều này có thể là chúng đang cầm nước tiểu lâu hơn, có thể dẫn đến mèo bị sỏi thận.
- Ngoài ra còn có một yếu tố di truyền: một số giống mèo bị sỏi thận nhiều hơn so với các giống khác: mèo Xiêm, mèo Ba Tư, mèo anh lông ngắn và mèo anh lông dài.
5. Chẩn đoán mèo bị bệnh sỏi thận
– Chụp X-quang: hầu hết các viên sỏi thường dễ dàng hiển thị trên phim chụp X quang đơn giản, nhưng những viên sỏi nhỏ có thể bị ẩn đằng sau các chất bên trong ruột. Một lý do khác khiến việc chụp X-quang có thể không cung cấp đủ thông tin là vì một số viên sỏi nhất định không hiển thị tốt. Một ví dụ là sỏi urat, có thể xuất hiện do bệnh gan.
– Công thức máu toàn bộ (CBC): Hóa máu với chất điện giải, xXét nghiệm tìm bằng chứng mèo bị sỏi thận và các yếu tố nguy cơ hình thành sỏi.
– Phân tích nước tiểu: Chất lượng nước tiểu có thể dự đoán bệnh thận và giúp xác định nhiễm trùng hoặc tinh thể do vi khuẩn có thể giúp dự đoán loại sỏi
– Siêu âm bụng: Điều này sẽ giúp xác minh vị trí của bất kỳ viên sỏi và mức độ nghi ngờ của bất kỳ tắc nghẽn nào.
– Chụp X quang cản quang: Một số loại sỏi bàng quang có chất phóng xạ, có nghĩa là chúng không thể nhìn thấy trên phim chụp X quang bình thường. Do đó, bác sĩ thú y sẽ thường kiểm tra siêu âm hoặc chụp X quang cản quang.
6. Cách chữa sỏi thận cho mèo
Mèo bị sỏi thận phải làm sao? Bạn cần nên cung cấp cho thú y lịch sử y tế đầy đủ của mèo, chế độ ăn hàng ngày và bất kỳ triệu chứng nào khác mà bạn đã quan sát được. Cách chữa mèo bị sỏi thận sẽ phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm chẩn đoán, tùy vào mức độ năng nhẹ mà sẽ có các phương pháp sau:
– Sử dụng thuốc
- Nếu sỏi thận không cản trở dòng chảy của nước tiểu, mèo bị sỏi thận có thể được kê đơn thuốc để làm tan sỏi, và đào thải qua nước tiểu.
- Cấy nước tiểu sẽ xác định xem mèo có bất kỳ vi khuẩn nào trong nước tiểu không. Nếu có, chúng sẽ được cho uống kháng sinh thích hợp để điều trị mèo bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Thuốc giảm đau: để giảm mức độ đau của mèo trong khi điều trị sỏi thận.
– Tán sỏi: Tán sỏi làm vỡ những viên sỏi thành những mảnh đủ nhỏ để chúng tự tiêu đi. Tán sỏi bằng sóng xung kích ngoài cơ thể (ESWL) thường là lựa chọn đầu tiên được bác sĩ thú y sử dụng để loại bỏ sỏi thận do tính chất không xâm lấn của nó.
– Phẫu thuật
Khi mèo bị sỏi thận tắc nghẽn đường tiểu đặc biệt nghiêm trọng, gây nhiễm trùng hoặc tăng kích thước; chúng cần được phẫu thuật để loại bỏ sỏi. Phẫu thuật cắt bỏ cũng có thể được thực hiện nếu sỏi nằm trong niệu quản. Vì niệu quản của mèo rất nhỏ nên việc phẫu thuật rất khó khăn và cần phải phóng đại.
Tuy nhiên biện pháp này ít được sử dụng và chỉ dùng khi thực sự cần thiết. Khoảng 2-4 ngày sau khi phẫu thuật, thú cưng sẽ dần dần hồi sức. Tuy nhiên cần lưu ý, hiện tượng đi tiểu ra máu sẽ có thể còn tiếp diễn vài ngày sau phẫu thuật. Cần tiếp tục theo dõi và mang mèo đến bác sĩ thú y kiểm tra lại nếu mèo có chuyển biến xấu.
Mèo bị mất nước sẽ phải nhập viện để được truyền dịch qua đường tĩnh mạch. Bác sĩ thú y sẽ theo dõi thận và tim trong quá trình điều trị bằng chất lỏng để đảm bảo chất lỏng được cơ thể tiếp nhận đúng cách.
Các phương pháp điều trị để giảm sự hình thành sỏi mới sẽ bao gồm chế độ ăn uống nhiều nước (pate), tăng lượng nước uống và có thể dùng thuốc để làm kiềm hóa nước tiểu.
| Lưu ý: |
– Sỏi thận có xu hướng tái phát, vì vậy mèo cần được theo dõi định kỳ qua siêu âm. Đảm bảo mèo luôn uống đủ nước có thể làm giảm nguy cơ mất nước và hình thành sỏi trở lại.
– Đối với những con mèo bị sỏi thận không có triệu chứng, chúng cần được chụp X-quang bụng hoặc siêu âm, xét nghiệm máu, phân tích nước tiểu và cấy nước tiểu 3-6 tháng một lần. Nếu sỏi cản trở dòng chảy của nước tiểu hoặc gây suy thận, tần suất theo dõi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
7. Cách phòng ngừa mèo bị sỏi thận
– Chế độ ăn uống là điều quan trọng nhất. Thông thường, mèo ăn hạt bị sỏi thận là do chúng uống không đủ nước. Cách cho mèo ăn hạt không bị sỏi thận là hãy làm ẩm hạt bằng cách ngâm chúng trong nước trước khi cho mèo ăn hoặc trộn hạt chung với nước luộc gà hoặc cá.
Hãy luôn đảm bảo mèo của bạn uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là với những bé mèo ăn hạt. Một con mèo cần từ 44-66ml/kg trọng lượng cơ thể. Nếu mèo không chịu uống nước, bạn có thể làm theo các cách khuyến khích mèo uống nước bằng của chúng tôi.
– Đổi chế độ ăn của mèo bị sỏi thận: Thay vì chỉ cho ăn hạt, bạn có thể trộn hạt chung với pate, cho ăn hạt 1 bữa và những bữa còn lại ăn thức ăn ướt. Một sự lựa chọn tốt hơn là cho mèo ăn raw hoặc ăn thức ăn tươi. Nếu bạn muốn chuyển sang cho mèo ăn raw, bạn cần phải hiểu và thực hiện đúng theo quá trình. Để hiểu rõ hơn về chế độ ăn raw cho mèo, bạn có thể tham khảo thêm bài viết “Cách để mèo ăn raw an toàn và hiệu quả” của chúng tôi.
– Chọn loại hạt chất lượng: Nếu bạn vẫn quyết định cho mèo ăn hạt, hãy chọn những loại hạt chất lượng hơn. Những loạt hạt cho mèo giá rẻ có thể chứa chất gây hại cho mèo của bạn. Chưa kể những loại hạt chất lượng kém này thường sẽ không có đủ chất dinh dưỡng cho mèo của bạn.
Tổng kết
Mèo bị sỏi thận có thể đau nhẹ đến nặng với nhiều nguyên nhân khác nhau:
- Di truyền, giống mèo
- Chế độ ăn hạt và uống thiếu nước
- Loại thức ăn
- Viêm nhiễm đường tiết niệu
Nếu nhận thấy các dấu hiệu của mèo bị sỏi thận sau đây, hãy đưa mèo đến bác sĩ thú y ngay lập tức: đi tiểu lắt nhắt, kêu la khi đi vệ sinh, đi vệ sinh bậy bạ ra nhà, chán ăn, thay đổi hành vi, sụt cân, ói…
Bệnh này có thể điều trị và bác sĩ thú y sẽ thực hiện các biện pháp để làm giảm sự khó chịu cho mèo và ngăn ngừa sỏi hình thành lại trong tương lai. Ở mèo bị sỏi thận gây tắc nghẽn, việc loại bỏ sỏi giúp cải thiện khả năng sống sót của chúng. Khoảng 80% mèo bị loại bỏ sỏi sống được hơn 2 năm.
Trên hết, cần có chế độ ăn uống hợp lý. Đối với mèo đã hoặc đang bị sỏi thận, bạn không nên cho mèo ăn hạt. Thức ăn cho mèo bị sỏi thận phải có nhiều độ ẩm, như pate hoặc thức ăn tươi. Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng mèo bị sỏi thận bằng cách cho chúng uống đủ nước, chọn một chế độ ăn dinh dưỡng, cân bằng và lành mạnh cho mèo.