Cho mèo ăn chay được không? Có khá nhiều người đang áp dụng chế độ ăn chay cho chó mèo của mình. Nhưng liệu bạn có đang đặt thú cưng của mình vào nguy hiểm nếu cho chúng ăn chay?
Khoa học đã chứng minh chế độ ăn không có hoặc ít sản phẩm động vật có thể tốt hơn cho môi trường và có lợi cho sức khỏe con người. Một nghiên cứu gần đây cho thấy ngày càng nhiều chủ sở hữu vật nuôi đang cho (hoặc muốn cho) chó và mèo ăn chay hoặc ăn thuần chay. Tuy nhiên, chế độ ăn không có thịt có thể khiến thú cưng của bạn bệnh tật, thậm chí là tử vong.
1. Có nên cho mèo ăn chay?
Mèo có ăn chay được không? Câu trả lời là không! Nếu bạn nhìn vào mặt giải phẫu cho tới bản năng của chúng, bạn sẽ thấy rằng chó mèo là động vật ăn thịt.
a. Về mặt giải phẫu
- Răng
– Động vật ăn thực vật như bò và ngựa có khuôn mặt dài để chứa nhiều răng có bề mặt phẳng để nghiền thực vật. Ranh nanh của chúng không sắc nhọn mà giống răng cửa, và chúng có thể di chuyển răng hàm qua lại (theo chiều ngang) để nghiền thức ăn.
– Hình dạng răng của mèo phản ánh chức năng của một loài động vật ăn thịt thực thụ. Chúng không giống như răng hàm của người và động vật ăn cỏ như bò và ngựa, răng hàm của mèo không có bề mặt phẳng được thiết kế để nghiền ngũ cốc và các chất thực vật khác.
Chúng sử dụng những chiếc răng sắc nhọn của mình để cắt cơ và mô liên kết ra khỏi xương; và cắt chúng thành những khối có thể nuốt trọn. Mèo chỉ có thể di chuyển hàm răng mèo lên xuống.
- Tuyến nước bọt
– Các loài động vật ăn thực vật có tuyến nước bọt cực kỳ phát triển. Thức ăn được thấm ướt tốt, giúp cho việc ăn thực vật của chúng dễ dàng hơn. Ngoài ra, nước bọt của chúng có tính kiềm và lượng lớn amylase, giúp phân hủy tinh bột thành đường mantozo.
– Trong khi đó, động vật ăn thịt như mèo có tuyến nước bọt ít phát triển. Do chúng chỉ có nhu cầu tiêu hóa thức ăn ở ruột non. Nước bọt của chúng có tính axit và không có amylase.
- Hệ tiêu hóa
– Ruột non của thú ăn cỏ dài gấp 6 lần chiều dài cơ thể, phù hợp cho việc tiêu hóa thực vật khó tiêu hóa chiếm ưu thế trong chế độ ăn của chúng (tồn tại trong đường ruột với thời gian lâu hơn). Lượng axit trong dạ dày của chúng ít hơn cả chục lần so với thú ăn thịt. Dạ dày và manh tràng của động vật ăn cỏ chứa nhiều vi sinh vật để tiêu hóa xenlulozo và các chất trong tế bào thức vật.
– Động vật ăn thịt thì ngược lại. Chúng có nhiều axit trong dạy dày để tiêu hóa thịt và xương, manh tràng không phát triển, ruột non chỉ dài gấp 3 lần chiều dài cơ thể. Chế độ ăn dựa trên thịt có nhiều chất dinh dưỡng và rất dễ tiêu hóa có nghĩa là chúng cần ít thời gian hơn trong đường tiêu hóa. Vì vậy chất cặn trong ruột động vật ăn thịt sẽ được thải ra ngoài nhanh hơn, tránh sự thối rữa của thức ăn.
b. Về mặt dinh dưỡng
Mèo cần thịt để tồn tại! Cho mèo ăn thức ăn chay dựa trên thực vật cũng giống như cho một con bò ăn thịt. Hệ tiêu hóa của chúng không hoạt động để xử lý thức ăn đó và chúng sẽ không phát triển được.
Thức ăn chay sẽ không thể cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng mà mèo cần cho sức khỏe. Mèo đòi hỏi các chất dinh dưỡng thiết yếu mà chỉ thịt mới có thể cung cấp cho chúng.
- Mèo cần Taurine
– Taurine là một axit amin (khối xây dựng protein) cần thiết cho mèo. Taurine chỉ có thể được tìm thấy trong các nguồn động vật như thịt. Nó không được tìm thấy trong các nguồn thực vật. Taurine có thể được tổng hợp ở người và chó; nhưng mèo không thể làm điều này và chúng cần cung cấp thông qua chế độ ăn uống. Những con mèo ăn chay thường sẽ bị thiếu taurine vì chế độ ăn không cung cấp cho chúng loại axit amin thiết yếu này.
– Sự thiếu hụt Taurine mất từ 5 tháng đến 2 năm để phát triển và có thể khiến mèo bị mù, suy tim và rối loạn tiêu hóa. Mèo bị thiếu taurine có thể bị vấn đề về tim được gọi là bệnh cơ tim giãn hoặc DCM. Ở mèo bị DCM, cơ tim trở nên rất mỏng và yếu. Điều này ngăn tim bơm máu và cung cấp oxy cho cơ thể một cách bình thường. Bệnh này có thể gây tử vong nếu không được khắc phục sớm. Thiếu taurine cho mèo cũng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về mắt ở mèo, thậm chí là gây mù lòa.
- Protein
– Nếu bạn đã đọc qua 7 bước cho mèo ăn của chúng tôi, bạn sẽ biết rằng protein là một trong 2 nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho mèo. Và mèo ăn chay không thể tổng hợp được protein cần thiết. Có thể bạn sẽ thắc mắc là protein nào cũng giống nhau? Và có thực sự quan trọng là protein đến từ đâu không?
Có nhiều loại protein khác nhau. Mỗi protein được tạo thành từ các axit amin. Và mỗi protein đòi hỏi các loại axit amin cụ thể. Vì vậy, một protein không chỉ đơn giản là một protein như bất kỳ protein nào khác, và một axit amin cũng vậy.
– Ruột của chó và mèo ngắn có nghĩa là thực vật khó tiêu hóa hơn thịt vì chúng có ít thời gian hơn để chiết xuất các chất dinh dưỡng cần thiết khi thức ăn đi qua cơ thể chúng. Do đó, các nguồn protein thực vật, như đậu tương, thường không thích hợp cho động vật.
– Mèo đòi hỏi một chế độ ăn giàu protein. Thực vật đơn giản là không có đủ protein để đáp ứng yêu cầu chế độ ăn uống của mèo. Do đó, đối với mèo, nguồn protein chắc chắn rất quan trọng.
- Các axit amin thiết yếu
Ngoài protein, mèo còn có nhu cầu về các axit amin cụ thể. Các axit amin thiết yếu cho mèo bao gồm methionine, arginine và cysteine, Vitamin D, vitamin A và axit arachidonic. Mèo ăn chay khó có thể tổng hợp được các axit amin này.
– Vitamin D: Ở người, vitamin D được sản xuất thông qua tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Mèo không thể tự tổng hợp vitamin D bằng cách này. Do đó, mèo cần phải tổng hợp Vitamin D thông qua thức ăn. Rất hiếm vitamin D được tìm thấy trong các loại thức ăn chay có nguồn gốc từ thực vật. Trong khi đó, thịt động vật và cá có thể giúp mèo tổng hợp được chất này.
Tuy nhiên, nguồn bổ sung vitamin D cho mèo chủ yếu vẫn đến từ thịt. Vì cá không phải là nguồn thức ăn chính trong dinh dưỡng mèo cần. Mèo ăn cá quá mức có thể bị nhiễm độc chì, thủy ngân và thiếu hụt chất. Nếu bạn đang cho mèo ăn cá, tôi khuyến khích bạn nên tìm hiểu 4 bước cho mèo ăn cá an toàn trên web.
– Vitamin A: Mèo không thể tổng hợp vitamin từ beta-carotene như các loài khác. Chúng cần vitamin A từ thức ăn có nguồn gốc động vật. Nếu mèo của bạn không được cung cấp đủ Vitamin A, bộ lông và làn da của chúng sẽ không khỏe mạnh. Mèo có thể bị quáng gà, hoặc tiều tụy, yếu ớt. Không đủ vitamin A có thể dẫn đến mất thính giác, các vấn đề về da và xương, cũng như các vấn đề về đường ruột và hệ thống sinh sản ở mèo.
– Axit Arachidonic: là một axit béo thiết yếu cho mèo. Chất này rất cần thiết cho phản ứng viêm, điều này rất quan trọng đối với cơ chế bảo vệ cơ thể của mèo. Axit arachidonic cũng giúp điều chỉnh sự phát triển của da, hỗ trợ đông máu và giúp duy trì chức năng thích hợp của hệ thống sinh sản và tiêu hóa.
Nhưng mèo không thể tự tổng hợp được, do đó chúng cần được cung cấp trong thức ăn và nó chủ yếu có trong các nguồn động vật.
- Mèo không thể hấp thụ Carbohydrate
Thêm một lý do bạn không nên cho mèo ăn chay là mèo không thể tiêu hóa một lượng lớn carbohydrate. Carb không cần cho mèo. Mèo cần nguồn năng lượng từ protein và chất béo, chứ không phải từ carbohydrate. Mà thức ăn chay cho mèo chứa khá nhiều carb.
Chế độ ăn giàu carbohydrate không phù hợp với mèo. Chúng không có các enzym tiêu hóa cần thiết để phân hủy một lượng lớn carb thành dinh dưỡng. Lượng carb mà một con mèo trong tự nhiên nhận được chủ yếu nằm trong dạ dày của con mồi.
Nếu bạn cho mèo ăn một lượng lớn carb mà mèo không thể tiêu hóa được, chúng có thể có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Bạn có thể xem thêm video dưới đây để biết thêm về vấn đề này.
2. Có nên cho mèo ăn chay và bổ sung dinh dưỡng?
Có nhiều chuyên gia cho rằng mèo ăn chay vẫn có thể tồn tại được, và bạn có thể dùng thức ăn chay cho mèo, miễn là bổ sung chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, điều này rất khó.
Mặc dù thực vật và thịt có thể chứa các chất dinh dưỡng tương tự nhau, nhưng nguồn thực vật không phải lúc nào cũng dễ tiêu hóa hoặc có các chất dinh dưỡng với lượng chính xác.
Bạn bắt buộc phải bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho mèo như taurine, vitamin A….Nhưng quá trình này dễ dẫn đến sai sót. Ví như việc bổ sung quá nhiều vitamin A ở mèo trưởng thành có thể khiến xương kết lại, khiến mèo không thể di chuyển tự nhiên và gây đau đớn và khó chịu.
Việc phụ thuộc quá nhiều vào thực phẩm bổ sung là một trong những lý do khiến nhiều con mèo không phát triển. Chó con và mèo con được cho ăn chế độ không có thịt sẽ có nguy cơ mắc các vấn đề cao hơn, vì nhu cầu protein của chúng cao gấp 5 lần so với chó mèo trưởng thành.
Chưa kể sự cân bằng của các chất dinh dưỡng là rất quan trọng. Nếu bạn cho thú cưng của bạn ăn một chế độ không cân bằng, chúng có thể mắc các bệnh xương hoặc tăng trưởng còi cọc. Bạn nên nhớ rằng thực phẩm bổ sung không thể thay thế cho dinh dưỡng từ thực phẩm.
Mặc dù đã có những con mèo ăn chay vẫn sống được, nhưng không có gì đảm bảo cả. Ngay cả với những con mèo ăn chay theo chế độ cân bằng cẩn thận, các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cũng thường phát sinh. Ví dụ, nhiễm trùng đường tiết niệu, rất phổ biến ở những con mèo ăn chay. Những bệnh nhiễm trùng này có thể cực kỳ đau đớn, hoặc thậm chí gây tử vong.
Để tìm hiểu thêm về bệnh viêm đường tiết niệu dưới ở mèo, bạn có thể tham khảo theo hướng dẫn của chúng tôi.
Tất cả các nghiên cứu về dinh dưỡng cho mèo đều cho thấy rằng việc cố gắng cho mèo ăn chay có thể khiến chúng dễ bệnh tật và mất sớm.
3. Tổng kết
Hoàn toàn chính đáng khi bạn muốn sống bền vững vì môi trường, vì sức khỏe và vì phúc lợi của động vật. Nhưng điều quan trọng là, nếu bạn là chủ sở hữu vật nuôi, bạn phải nhận thức được các nguy cơ bệnh tật, thậm chí là tử vong liên quan đến việc cho chó mèo ăn chay.
Có lý do mà ta gọi mèo là loài động vật ăn thịt bắt buộc và yêu cầu phải có thịt trong chế độ ăn uống của chúng. Bạn có thể tùy thích ăn chay theo ý của mình nhưng đừng ép mèo ăn chay. Việc cho bất kỳ loài động vật ăn tạp hoặc ăn thịt nào dùng thức ăn chay đều làm ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe của chúng.
Điểm mấu chốt là vì mèo là động vật ăn thịt bắt buộc, các đường tiêu hóa và sự trao đổi chất của chúng đã thích nghi với việc ăn thịt. Chúng không thể tiêu hóa tốt nguyên liệu thực vật và chúng cần các chất dinh dưỡng thiết yếu mà chỉ thịt mới có thể cung cấp cho chúng.
Tuy nhiên, bạn vẫn có thể cải thiện cuộc sống của động vật trang trại và quan tâm đến quyền lợi của động vật bằng cách tìm kiếm các thương hiệu thực phẩm cho động vật có nhãn chứng nhận phúc lợi, thể hiện các phương thức chăn nuôi nhân đạo và minh bạch hơn.