Có rất nhiều những ý kiến trái chiều xung quanh việc chó ăn tạp hay ăn thịt. Từ trước đến nay, chó được xem là loài động vật ăn tạp. Chúng có thể ăn thịt, ăn một số loại ngũ cốc và rau. Nhưng sự thật có thể phức tạp hơn một chút. Rất nhiều người có ý kiến thực sự mạnh mẽ ở cả hai phía của cuộc tranh luận này. Vậy chó ăn thịt hay ăn tạp?
1. Luận điểm ủng hộ chó ăn tạp
a. Tổ tiên của chó ăn ngũ cốc và quả mọng
Chó có nguồn gốc từ chó sói và mặc dù chúng có thể là động vật ăn thịt, nhưng chế độ ăn của chúng phức tạp như mèo. Trong tự nhiên, chó sói chủ yếu săn bắt và ăn thịt động vật, nhưng có ý kiến cho rằng chúng có thể ăn ngũ cốc và một số loại quả mọng.
Thậm chí còn có báo cáo về những con sói trong điều kiện nuôi nhốt ăn thực vật có trong dạ dày của con mồi. Các nhà khoa học không đồng ý về việc liệu đây có phải là hành vi bình thường trong tự nhiên hay không, nhưng nó chỉ ra rằng loài sói có thể có khả năng và thỉnh thoảng muốn ăn các thức ăn không phải động vật.
b. Có thể xử lý ngũ cốc tốt hơn
Người ta tin rằng chó ăn tạp vì chúng có thể tiêu hóa và xử lý được carb. Mặc dù loài sói chỉ thỉnh thoảng ăn ngũ cốc. Nhưng các nghiên cứu gần đây đã so sánh gen của hai loài và phát hiện ra rằng: chó có những khác biệt quan trọng về gen giúp chúng có thể tiêu hóa tinh bột và đường có trong ngũ cốc tốt hơn. Chó có nhiều gen gọi là AMY2B, giúp phân hủy thức ăn bằng cách sản xuất amylase, và chúng có một gen khác tạo điều kiện phân hủy maltose thành glucose.
c. Không có ruột của động vật ăn thịt
Một cách dễ dàng để biết chó ăn tạp hay ăn thịt là kích thước ruột. Do thực vật cần nhiều thời gian hơn để tiêu hóa hơn so với thịt nên động vật ăn thịt có ruột ngắn hơn và động vật ăn cỏ có ruột dài hơn. Tương tự, động vật ăn tạp sẽ có ruột khá dài để xử lý chất thực vật. Chó có xu hướng có ruột dài hơn, cho thấy rằng chúng đã tiến hóa khỏi tổ tiên là loài ăn thịt để trở thành động vật ăn tạp.
Có thể dễ dàng hiểu tại sao từ trước đến nay người ta tin rằng chó ăn tạp. Lịch sử tổ tiên của chúng, di truyền và sinh học của chúng đều gợi ý đến các yếu tố tiêu thụ thực vật. Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà khoa học đều đồng ý rằng chó ăn tạp. Và điều đáng xem xét ở phía bên kia của cuộc tranh luận để xem tại sao chó được coi là động vật ăn thịt.
2. Luận điểm ủng hộ chó ăn thịt
Tất cả các loài động vật có vú đã tiến hóa theo thời gian để tối đa hóa khả năng sống sót của chúng và đã thích nghi về mặt thể chất với môi trường; để tối ưu hóa sức khỏe và sự tồn tại của chúng. Vì vậy, trước khi quyết định xem con chó ăn tạp hay ăn thịt, điều quan trọng trước tiên là phải xem xét các đặc điểm cơ thể độc đáo mà quá trình tiến hóa của chúng đã tạo ra.
a. Chó sói ăn ngũ cốc là một huyền thoại
Có rất nhiều tranh cãi xung quanh những quan sát được ghi lại về loài sói. Ví dụ, nghiên cứu nổi tiếng về vai trò alpha, beta và omega trong một nhóm đã bị loại bỏ và ngay cả chính nhà khoa học đầu tiên đề xuất nó cũng đã hủy bỏ phát hiện của mình. Bạn có thể tìm hiểu về vấn đề này tại đây.
Tương tự, có thể chỉ những con sói bị nuôi nhốt mới tiêu thụ ngũ cốc và thực vật. Nhà nghiên cứu Tiến sĩ Hendriks đã thực hiện một cuộc tổng kết để tìm ra nguồn gốc của tin đồn rằng những con sói đã ăn hết dạ dày của con mồi. Và ông không thể tìm thấy bất cứ thứ gì. Điều này cho thấy rằng đó là một câu chuyện hoang đường và rằng việc những con sói bỏ những thứ trong dạ dày của con mồi là một giả thuyết đáng tin cậy hơn.
b. Hệ số lên men
Chiều dài ruột quá đơn giản để làm một thước đo của hệ tiêu hóa. Trên thực tế, khi bạn tính toán trong chu vi rộng hơn của ruột mèo, tổng thể tích của ruột chó và mèo thực sự khá giống nhau. Nhưng khi so sánh hệ thống đường tiêu hóa của động vật, tốt nhất có thể không nghĩ đến chiều dài, chu vi, thể tích, dung tích hoặc bất kỳ điều gì trong số đó. Thước đo tốt nhất là hệ số lên men.
Điều này tính đến khả năng chiết xuất dinh dưỡng của động vật thông qua quá trình lên men. Động vật ăn cỏ có hệ số lên men cao, trong khi động vật ăn thịt có hệ số lên men thấp. Cuối cùng, cả tổng diện tích bề mặt của ruột và hệ số lên men ở chó và mèo đều tương tự nhau và cho thấy chúng đều là động vật ăn thịt.

Chưa kể, chiều dài ruột của chó so với động vật ăn tạp là khá ngắn, chỉ tầm 60cm. Trong khi động vật ăn tạp như con người có chiều dài ruột trung bình khoảng 6 – 12m. Mèo có chiều dài ruột ngắn nhất so với tất cả các loài, từ 30 đến 38 cm. Cả mèo và chó đều không có khu vực của đường tiêu hóa, nơi có thể diễn ra quá trình lên men xenlulo. Một loài ăn thịt sẽ không cần nó.
c. Có nhiều đặc điểm là động vật ăn thịt
Mặc dù không thể phủ nhận sự khác biệt về di truyền và sinh lý so với tổ tiên ăn thịt của chúng, nhưng vẫn còn nhiều đặc điểm chứng minh chó ăn thịt hơn là chó ăn tạp.
– Sự trao đổi chất:
Chó sói và chó đều được “thiết kế” để có thời gian nghỉ dài giữa các bữa ăn. Vì một số tuần, một bầy có thể chỉ săn thành công một vài con, không có cách nào chúng có thể duy trì việc săn hai hoặc ba bữa mỗi ngày như con người chúng ta. Tương tự như vậy, loài chó có thể tồn tại tới năm ngày mà không cần ăn, mặc dù điều này không có nghĩa là bạn quên cho chúng ăn.
Cũng cần lưu ý rằng mặc dù chó sản xuất amylase để phá vỡ ngũ cốc giống như các loài ăn tạp khác, nhưng nó không ở cùng một vị trí. Thay vì được sản xuất trong miệng dưới dạng nước bọt, chó bài tiết amylase từ tuyến tụy của chúng, cho phép tiêu hóa tinh bột trong ruột.
– Răng:
Muốn biết chó ăn thịt hay ăn tạp, hãy dựa vào răng của chúng. Kích thước, hình dạng và hàm răng (cách răng khớp với nhau) của miệng động vật cũng đã thích nghi để phù hợp với chế độ ăn của chúng. Động vật ăn cỏ, chẳng hạn như ngựa và gia súc, có răng hàm dài, lớn, rộng với bề mặt phẳng để cho phép nghiền đúng chế độ ăn nguồn thực vật giàu chất xơ. Quá trình nghiền này sẽ phá vỡ vật liệu thực vật thành những vật chất nhỏ hơn, có thể sử dụng được hơn.

Tuy nhiên, hàm răng của động vật ăn thịt rất khác nhau. Răng của loài ăn thịt được thiết kế để xé và nghiền nát xương rồi nuốt xuống để tiêu hóa tiếp trong dạ dày. Răng nanh dài, nhọn và sắc để có thể đâm sâu vào cơ thể con mồi. Những chiếc răng cũng có sự liên kết chặt chẽ với nhau để khóa vào vị trí cho phép loài ăn thịt xé xác thịt ra khỏi con mồi. Tương tự như vậy, hàm của chúng đưa lên và hạ xuống, thay vì đưa sang hai bên. Điều này là do chóọ cần xé các khối thịt, thay vì nghiền nát và xay các loại ngũ cốc.
– Hành vi: Đào, cắn và vồ là những ví dụ điển hình về hành vi ăn thịt ở loài chó. Đây là những hành vi bẩm sinh từ tổ tiên ăn thịt của chúng. Sói đào để giấu các phần của bữa ăn để ăn trong tương lai, và cắn và vồ rõ ràng là điều cần thiết để săn mồi. Vì vậy, chó ăn tạp nghe có vẻ không đúng lắm trong trường hợp này.
Bạn có thể xem sự khác biệt giữa động vật ăn cỏ, ăn tạp và ăn thịt như bảng dưới đây:
A. Động vật ăn cỏ ăn, thực vật (thỏ, bò, cừu): – Răng: Động vật ăn cỏ có răng hàm vuông, phẳng được thiết kế để nghiền và nghiền vật liệu thực vật bằng chuyển động sang ngang 2 bên. – Đường tiêu hóa dài: thực vật rất khó tiêu hóa, đặc biệt là cellulose thực vật. Ruột của động vật ăn cỏ dài gấp 10 lần chiều dài cơ thể, giúp hệ tiêu hóa có thời gian phân hủy và hấp thụ chất dinh dưỡng. – Enzim tiêu hóa: Amylase có trong nước bọt của động vật ăn cỏ kết hợp với hành động nhai giúp phân hủy chất xơ thô và carbohydrate. |
B. Động vật ăn tạp (Người, Lợn, Gấu) – Răng: Động vật ăn tạp có răng nanh sắc nhọn ở phía trước miệng để lấy thịt và răng hàm dẹt để cho phép thực hiện động tác nghiền thành vật liệu thực vật. – Đường tiêu hóa trung bình: Có khả năng tiêu hóa protein và chất béo từ thịt, nhưng vẫn đủ dài để tiêu hóa thực vật. – Enzim tiêu hóa: Cũng như động vật ăn cỏ, amylase có trong nước bọt của động vật ăn tạp, giúp phá vỡ các sợi thô và carbohydrate qua quá trình nhai. |
C. Động vật ăn thịt (Mèo, Sư tử, Chó, Sói) – Răng: Răng của loài ăn thịt được thiết kế để xé và cắt (không phải mài). Động vật ăn thịt có răng cửa dài dùng để giết con mồi và răng hàm hình tam giác hoạt động giống như một lưỡi răng cưa và hoạt động theo kiểu cắt kéo dọc để tạo ra hành động cắt. – Đường tiêu hóa ngắn: Axit clohydric cao trong dạ dày (pH 1-2 so với con người ở pH 4-5) nhanh chóng tiêu hóa protein và chất béo từ thịt. – Enzim tiêu hóa Amylase không có trong nước bọt của động vật ăn thịt. Do đó, gánh nặng tiêu hóa carbohydrate sẽ do tuyến tụy đảm nhận. Việc tuyến tụy hoạt động quá tải trong thời gian dài có liên quan đến tình trạng kháng insulin và cuối cùng là sự thất bại của tuyến tụy trong việc sản xuất insulin như được tìm thấy trong bệnh tiểu đường loại II. |
Tổng kết
Về cơ bản, chó là động vật ăn thịt. Chó đã thích nghi tốt… nhưng điều đó không khiến chúng trở thành loài ăn tạp. Trong 15 nghìn năm, người ta tin rằng loài chó đã sống bên cạnh con người, chúng đã tiến hóa. Con chó chỉ tình cờ có một quá trình trao đổi chất thích nghi do sống chung với con người hàng thiên niên kỷ. Mặc dù chó thích ăn thịt hơn, nhưng chúng có thể tồn tại bằng bất cứ thứ gì có sẵn.
Chúng đối phó với cuộc sống như một loài động vật ăn tạp không có nghĩa là chúng không phải là động vật ăn thịt thực sự. Mèo là loài động vật ăn thịt bắt buộc, tuy nhiên chó không cần phải như thế. Chúng vẫn có thể lấy các chất dinh dưỡng cần thiết từ rau củ, trái cây. Nhưng thịt vẫn là thành phần chủ yếu trong khẩu phần ăn của chúng.
Chúng ta đã cho chó ăn chế độ ăn tạp trong nhiều năm, chứa đầy các nguồn protein thực vật như ngô và gạo. Một con chó có thể sống bằng chế độ ăn này không? Câu trả lời là có. Nhưng câu hỏi thực sự là chúng có thể phát triển một cách khỏe mạnh và ít bệnh tật trong suốt cuộc đời theo chế độ ăn lệch về bên thực vật nhiều hơn không?